Nederland bevindt zich in een kwetsbare positie tussen vrede en oorlog, zo blijkt uit het meest recente jaarverslag van de Militaire Inlichtingen- en Veiligheidsdienst (MIVD). Volgens directeur Peter Reesink krijgt Nederland in toenemende mate te maken met statelijke actoren die via hybride dreigingen proberen onze samenleving te ondermijnen.

De voornaamste dreiging komt vanuit Rusland. Het Kremlin ziet Nederland als een belangrijk doelwit, mede vanwege de rol die ons land speelt in de internationale steun aan Oekraïne en de aanwezigheid van invloedrijke organisaties zoals het Internationaal Strafhof en diverse technologische bedrijven. De MIVD signaleert dat Rusland steeds brutaler optreedt, met provocerende en agressieve acties gericht op militaire en logistieke doelen binnen Europa.

Ook waarschuwt Reesink dat de dreiging vanuit Rusland niet zal verdwijnen na een eventueel einde van de oorlog in Oekraïne. Daarom dringt hij erop aan dat Nederland en zijn Europese partners hun militaire capaciteiten versneld versterken, om afschrikking mogelijk te maken en zich in het uiterste geval te kunnen verdedigen.

In 2024 vond een opmerkelijke cybersabotage plaats op het digitale systeem van een Nederlandse publieksvoorziening. Hoewel niet bekend is gemaakt om welke instantie het gaat, noemt de MIVD het een primeur in Nederland. Daarnaast wist een Russische aanval op kritieke infrastructuur te worden afgeslagen dankzij alert optreden van het getroffen doelwit.

De Russische activiteiten beperken zich niet tot cyberspionage. Russische eenheden verzamelen ook informatie over vitale infrastructuur in de Noordzee, wat wijst op mogelijke sabotagevoorbereidingen.

China vormt een tweede belangrijke speler op het gebied van digitale spionage. Het land richt zijn pijlen vooral op de Nederlandse defensie-industrie. Groepen zoals de Chinese hackerscollectief Salt Typhoon wisten wereldwijd langdurig toegang te krijgen tot gevoelige systemen, waaronder ook mogelijk Europese netwerken.

Ten slotte onderzocht de MIVD opnieuw extremisme binnen Defensie. Hoewel er geen aanwijzingen zijn voor georganiseerde extreemrechtse netwerken, blijken sommige (aspirant-)medewerkers sympathieën te hebben voor antidemocratische ideeën en in enkele gevallen zelfs pro-Russische standpunten.

De MIVD benadrukt het belang van waakzaamheid, samenwerking en weerbaarheid in deze tijd van toenemende hybride dreigingen. Nederland staat niet aan de zijlijn, maar speelt een centrale rol in een wereld waarin de scheidslijn tussen vrede en conflict steeds vager wordt.