Aleksej Navalni, een van de meest vooraanstaande Russische oppositieleden, is in de gevangenis overleden, zegt persbureau Reuters op basis van de Russische gevangenisautoriteit. Navalni was 47 jaar.

Volgens de gevangenisautoriteit werd Navalni onwel na een wandeling. Hij verloor zijn bewustzijn waarna medisch personeel hem probeerde te reanimeren. Navalni werd daarna dood verklaard. De precieze doodsoorzaak wordt nog onderzocht, aldus een verklaring.

Navalni werd in een van de zwaarste strafkolonies van het land vastgehouden. Hij zat daar sinds 2021 een gevangenisstraf van meer dan dertig jaar uit voor onder meer fraude en het oprichten van een extremistische groepering.

Wie is Aleksej Navalni?

President Vladimir Poetin verliest met de dood van Aleksej Navalni een van zijn meest uitgesproken critici. De oppositieleider ontpopte zich tot luis in de pels van de machthebbers. Hij organiseerde demonstraties, steunde lokale oppositieleden en bracht de zelfverrijking van topbestuurders aan het licht. Dat leverde hem machtige vijanden op.

De als advocaat opgeleide Navalni begon in 2008 met bloggen over misstanden bij staatsbedrijven. Hij kocht daar aandelen en kreeg zo een voet tussen de deur om lastige vragen te kunnen stellen. Later richtte hij een anticorruptiestichting op om corrupte functionarissen het vuur na aan de schenen te kunnen leggen. Hij groeide uit tot de belangrijkste oppositiefiguur in Rusland.

Moordpoging in 2020

Dat de agressieve aanpak van Navalni niet zonder gevaar was, bleek toen hij in 2020 een moordpoging overleefde. De politicus werd onwel tijdens een Russische binnenlandse vlucht. Hij werd naar Duitsland gebracht voor zijn behandeling. Internationale experts stelden later vast dat hij was vergiftigd met een zenuwgif. Onderzoek van Bellingcat wees uit dat Navalni door de Russische geheime dienst was vergiftigd.

Navalni keerde na enkele maanden in Duitsland terug naar zijn thuisland en werd daar direct aangehouden. Hij zou zich tijdens zijn herstelperiode niet hebben gehouden aan de voorwaarden van de voorwaardelijke gevangenisstraf die hem was opgelegd. Navalni had nagelaten zich te melden bij de Russische autoriteiten.

Protesten

De detentie van de oppositieleider leidde tot straatprotesten in Rusland en internationale kritiek. De autoriteiten gaven geen krimp en sloten hem op in een strafkolonie. Daar verslechterde zijn gezondheid. Een serie veroordelingen had tot gevolg dat hij tot 2050 vast moest blijven zitten. Organisaties die banden hadden met Navalni kregen het stempel extremistisch en werden verboden.

Reactie Mark Rutte op dood Navalni

De dood van Aleksej Navalni is "verschrikkelijk nieuws", zei demissionair minister-president Mark Rutte na afloop van de ministerraad. "Ik houd Rusland hier verantwoordelijk voor." Rutte wijst op de slechte omstandigheden waaronder Navalni al jaren gevangen zat, zonder toegang tot bijvoorbeeld medische zorg die hij nodig had. "Dit getuigt opnieuw van de immense bruutheid van het Russische regime."

© ANP